طی سال‌های اخیر، تجربه تعامل مستقیم با فعالان بازار رمزارز، بانک‌ها و نهادهای نظارتی، این واقعیت را آشکار کرده است که ادغام هوشمندانه زیرساخت‌های بانکی با فناوری‌های مالی نوین، تنها مسیر عملی برای شفاف‌سازی، کارآمدسازی و قانون‌مندکردن جریان تبادلات مالی در عصر دیجیتال است.

در حال حاضر، صرافی‌های رمزارز در ایران خارج از شبکه رسمی بانکی فعالیت می‌کنند و کاربران برای واریز و برداشت، ناگزیر از استفاده از درگاه‌های واسط یا روش‌های غیرمستقیم‌اند. نتیجه این وضعیت، افزایش ریسک‌های امنیتی، مالی و حقوقی برای کاربران و نهادهای نظارتی است. در حالی که می‌توان با یکپارچه‌سازی هوشمند صرافی‌ها با بانک‌ها و استفاده از ریال دیجیتال به عنوان ریل تسویه و تبدیل، این چالش را برطرف کرد.

پیشنهاد اجرایی

1. ادغام نظارتی و عملیاتی صرافی‌ها در چارچوب بانک‌ها:
   صرافی‌های رمزارزی می‌توانند ذیل مجوز و نظارت بانک‌ها فعالیت کنند. بانک‌ها از طریق API و زیرساخت‌های فنی امن، امکان خرید، فروش و تبدیل رمزارزها را در بستر خود فراهم سازند. بدین ترتیب، تمامی فرآیندهای مالی در محدوده شفاف، قابل‌ردیابی و منطبق با مقررات مبارزه با پول‌شویی انجام می‌شود.

2. اتصال کیف‌پول‌های رمزارزی به اپلیکیشن‌های بانکی:
   کاربران بتوانند از طریق اپلیکیشن رسمی بانک خود، به ولت رمزارزی شخصی متصل شوند. این اتصال علاوه بر ارتقای امنیت، تجربه کاربری منسجم و ساده‌ای فراهم می‌کند و مدیریت دارایی‌های فیات و رمزارزی را در یک محیط واحد ممکن می‌سازد.

3. استفاده از ریال دیجیتال برای تبدیل و تسویه:
   ریال دیجیتال (CBDC) می‌تواند حلقه واسط بین رمزارز و پول ملی باشد.

   • پول از هر نقطه جهان می‌تواند به صورت رمزارز در کیف‌پول کاربر بنشیند.

   • تبدیل آن به ریال از طریق زیرساخت بانکی و با استفاده از ریال دیجیتال انجام شود.

   • برای ارسال پول از ایران به خارج نیز، ریال دیجیتال به رمزارز مقصد تبدیل شده و از طریق صرافی‌های مجاز منتقل گردد.

مزایای این مدل

• شفافیت و نظارت‌پذیری: کلیه تراکنش‌ها در بستر بانکی و بلاک‌چین داخلی رصد می‌شوند.

• کاهش ریسک‌های مالی و قانونی: حذف واسطه‌های غیررسمی و استفاده از زیرساخت بانکی رسمی.

• افزایش کارایی و سرعت تسویه بین‌المللی: استفاده از رمزارزها به‌عنوان بستر انتقال و از ریال دیجیتال به‌عنوان ابزار تسویه.

• افزایش اعتماد عمومی و جذب سرمایه‌گذاران نهادی: حضور بانک‌ها به‌عنوان بازیگران اصلی بازار رمزارز، ریسک کاربران را کاهش می‌دهد.

ملاحظات حقوقی و مسیر اجرایی

بدیهی است اجرای چنین مدلی نیازمند چارچوب حقوقی جدید یا حداقل سند راهنمای مشترک میان بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، شاپرک و نهادهای فین‌تک است. پیشنهاد می‌شود:

• این مدل در قالب یک پایلوت محدود میان چند بانک و صرافی منتخب اجرا شود؛

• در این مرحله، تبادلات ارزی خرد (مانند پرداخت‌های بین‌المللی دانشجویی یا خدمات فریلنسری) هدف قرار گیرد؛

• و هم‌زمان، دستورالعمل‌های KYC، AML و منشأ وجوه با داده‌های بانکی و سامانه‌های ملی تطبیق یابند.

در پایان، ادغام نظام بانکی، صرافی‌های رمزارز و ریال دیجیتال، نه تنها تهدیدی برای نظام پولی کشور نیست، بلکه می‌تواند به فرصتی برای تحول در نظام پرداخت، کاهش وابستگی به ارزهای خارجی، و تسهیل تجارت بین‌المللی دیجیتال بدل شود.

این مسیر، اگر با دقت و گام‌به‌گام پیش رود، می‌تواند به الگویی بومی از همگرایی فین‌تک و بانکداری منجر شود که پاسخگوی نیازهای آینده اقتصاد دیجیتال ایران باشد.