در تاریخ ۲۸ تیر ۱۴۰۳، هواپیمای Avro RJ-100 متعلق به هواپیمایی ماهان، در حین فرود در فرودگاه کرمان دچار حادثه‌ای جدی شد که شامل “برخورد دم هواپیما با باند پروازی” بود. این حادثه که خوشبختانه خسارت جانی نداشت، به آسیب جدی به هواپیما منجر شد و خلبانان مجبور به اجرای فرایند پرواز مجدد (Go Around) شدند.
🔍 تحلیل حقوقی: مسئولیت و امکان مطالبه خسارت معنوی
اگرچه این حادثه منجر به آسیب جسمی برای مسافران نشد، اما به نظر می‌رسد خسارت‌های روحی و معنوی مانند تجربه اضطراب بالا و استرس برای مسافران ایجاد شده باشد. چنین شرایطی در نظام حقوقی ایران مصداق خسارت معنوی است که بر اساس ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی، قابلیت مطالبه از دادگاه صالح را دارد.
⚖️ حقوق مسافران:
مسافران می‌توانند با ارائه شواهدی از تأثیرات روانی این حادثه، درخواست جبران خسارت معنوی کنند. دادگاه نیز می‌تواند با استناد به نظر کارشناسان، مبلغی را به عنوان جبران خسارت تعیین کند.
📋 عوامل مؤثر در وقوع حادثه
بر اساس گزارش منتشرشده:
خطای کمک‌خلبان: در مدیریت فرود و تنظیم سرعت و زاویه هواپیما.
نظارت ناکافی کاپیتان: که تأخیر در اصلاح خطاها را به دنبال داشت.
عدم رعایت دقیق دستورالعمل‌های عملیاتی شرکت (OM): که مسئولیت شرکت هواپیمایی را تقویت می‌کند.
🚨 اقدامات پیشگیرانه
پیشنهادات گزارش برای جلوگیری از حوادث مشابه شامل:
✅ اجرای بازآموزی خلبانان و تأکید بر رعایت دستورالعمل‌های عملیاتی.
✅ استفاده از شبیه‌ساز پرواز برای ارتقای مهارت خلبانان.
✅ نظارت دقیق‌تر بر خلبانان تازه‌ارتقاء‌یافته، به‌ویژه در پروازهای حساس.
✈️ نتیجه‌گیری
این حادثه نه تنها ضرورت رعایت دقیق استانداردها را گوشزد می‌کند، بلکه نشان‌دهنده اهمیت توجه به حقوق مسافران در جبران خسارات معنوی است.
چنین موضوعاتی می‌توانند نقطه آغازی برای شفافیت و ارتقای فرهنگ مسئولیت‌پذیری در صنعت حمل‌ونقل هوایی باشند.
✅ نظرات شما چیست؟ آیا مسافران از حقوق خود در چنین شرایطی آگاه هستند؟

مطابق با آیین‌نامه حقوق مسافر، شرکت‌های هواپیمایی موظف‌اند در صورت تأخیر یا لغو پروازها خدمات لازم را به مسافران ارائه کنند. عباس فرزادنیا، معاون دادستان تهران و سرپرست دادسرای ناحیه ۳۰ ویژه فرودگاه‌های تهران، تأکید کرده که مسافران می‌توانند حقوق خود را از طریق مسیرهای قانونی پیگیری کنند.
🔑 نکات مهم:
1️⃣ وظایف شرکت‌های هواپیمایی:
بر اساس ماده ۲-۵ آیین‌نامه حقوق مسافر، شرکت‌های هواپیمایی موظف‌اند به تعهدات خود در قبال مسافران عمل کنند و خدمات مناسب را ارائه دهند.
2️⃣ پیگیری قانونی مطالبات:
مسافران در صورت تأخیر یا لغو پرواز، می‌توانند شکایات خود را از طریق:
دفاتر شرکت‌های هواپیمایی
سامانه حقوق مسافر در پورتال سازمان هواپیمایی کشوری (caa.gov.ir)
ثبت و پیگیری کنند.
3️⃣ رفتارهای اعتراضی نامناسب:
فرزادنیا تأکید کرده که اقداماتی نظیر پیاده نشدن از هواپیما به‌عنوان اعتراض، علاوه بر تضییع حقوق دیگر مسافران، موجب اخلال در نظم پروازهای دیگر می‌شود و به تأخیرهای بیشتر دامن می‌زند.
📢 پیام پایانی:
همه ما می‌توانیم با آگاهی از حقوق مسافری خود و استفاده از مسیرهای قانونی، هم از حقوقمان دفاع کنیم و هم از ایجاد اختلال برای دیگران جلوگیری کنیم.
📩 آیا شما از حقوق مسافری خود آگاه هستید؟ نظرات و تجربیات خود را به اشتراک بگذارید.

اگر تجربه ناخوشایندی مانند تأخیر، لغو پرواز یا تغییر ناگهانی زمان پرواز داشته‌اید و قصد دارید حقوق خود را از طریق دادگاه یا شکایت رسمی پیگیری کنید، آگاهی از مدارک و اطلاعات لازم می‌تواند روند کار را برای شما تسهیل کند.
🔑 مدارک موردنیاز برای پیگیری حقوقی:
1️⃣ اطلاعات پرواز:
شماره پرواز.
تاریخ و ساعت پرواز (مبدأ و مقصد).
نام شرکت هواپیمایی.
2️⃣ مدارک شناسایی:
تصویر کارت ملی و شناسنامه.
شماره ملی و تاریخ تولد (برای تنظیم وکالت‌نامه در صورت نیاز).
3️⃣ اسناد مرتبط با پرواز:
اسکن یا تصویر واضح بلیت‌ها (رفت و برگشت).
کارت پرواز (در صورت موجود بودن).
4️⃣ مستندات مالی:
رسید پرداخت هزینه بلیت.
مستنداتی از هزینه‌های جانبی ایجادشده (مانند رزرو هتل، تغییر برنامه، یا کنسلی).
5️⃣ شرح دقیق ماجرا:
توضیح کوتاه و واضح از مشکل پیش‌آمده (مانند تأخیر، لغو یا تغییر پرواز).
پیام‌ها یا ایمیل‌های دریافتی از شرکت هواپیمایی در خصوص تغییرات پرواز.
6️⃣ گزارش مشکلات روانی یا مالی:
ارائه گواهی پزشکی یا مستندات دیگری که نشان‌دهنده تأثیر تأخیر یا تغییرات پرواز بر زندگی شما باشد.
چرا این مدارک مهم است؟
برای شکایت رسمی: این اطلاعات به شما کمک می‌کند که شکایت خود را به‌صورت مستدل و قوی ارائه دهید.
برای تنظیم دادخواست: اسناد و مدارک، پایه تنظیم دادخواست و لوایح حقوقی شما هستند.
برای ارائه در دادگاه: داشتن مدارک کامل، شانس موفقیت شما را در روند قضایی افزایش می‌دهد.
پیام من به شما:
همه ما به‌عنوان مسافران، حق داریم از خدماتی که هزینه آن را پرداخت کرده‌ایم به بهترین نحو بهره‌مند شویم. اگر حقی از شما ضایع شده، با جمع‌آوری مدارک و تنظیم یک شکایت مستدل، می‌توانید حقوق خود را از طریق قانونی دنبال کنید.
📩 سؤالی دارید یا نیاز به کمک در تنظیم شکایت دارید؟ با من در میان بگذارید.