واقعه کربلا بزرگترین واقعه بشری است که پس از سالها هنوز زنده است و از آن می‌توان درس‌‌های فراوانی را در حوزه‌های مختلف علوم انسانی، همچون، مدیریت، اخلاق، سیاست، حقوق، فقه، روانشناسی، جامعه شناسی و امثالهم دریافت نمود.

واقعه کربلا که در تاسوعا و عاشورا به اوج خود می‌رسد نمایانگر بسیاری از عناصر است که مهمترین آن وفای به عهد است، همانگونه که خداوند متعال می‌فرماید: «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّـهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى‏ نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْدِیلاً» و بی‌تردید می‌توان گفت این حماسه ظهور و بروز این آیه کریمه و دیگر آیات است.

اما سوال اساسی این است که آیا می‌توان واقعه کربلا را نیز از منظر حقوق بین‌الملل مخصوصاً‌حقوق مخاصمات مسلحانه یا همان حقوق جنگ نیز بررسی نمود؟

جواب این سوال پر واضح است، آری می‌توان، زیرا حقوق جنگ از قدیمی‌ترین حقوق شناخته شده بشری است که قدمت بسیار دارد و حتی در دوران جاهلیت و پس از آن در زمان ظهور اسلام نیز برای آن قواعد بسیاری تدوین شده و مورد احترام و رعایت جوامع آنروزی بوده است.

بستن آب بر روی سپاه حضرت اباعبدالله (ع)، آتش زدن خیمه‌ها، کشتن کودکان بی‌گناه و بی‌پناه، کشتن بانوان، تاراج اموال و لگدمال کردن بدن مبارک و بدن مطهّر فرزند دختر رسول خدا صلى اللّه علیه وآله و سلم با سم اسبان تنها برخی از جنایت‌هایی است که در ماه ممنوعه جنگ از سوی سپاهیان شیطان صفت اتفاق افتاده است.

حتی رفتار با اسیران، آزار و اذیت جسمی و روحی آنان نیز با قواعد آنروز و امروز حقوق مخاصمات مسلحانه در تضاد و تناقض است.

بررسی حقوق جنگ در اسلام، تفاوت آن با جهاد، حقوق افراد، اماکن و جوامع، تطابق آن با واقعه عاشورا و حوادث پس و پیش از آن می‌تواند به ما دیدی وسیع‌تر از آنچه اتفاق افتاده است، بدهد.

برخورد امام با همرزمان و دشمنان و برخورد دشمنان با همقطاران خویش و امام، نشانه‌هایی بی‌همتا برای تفسیر و تحلیل واقعه عاشورا از منظر حقوق به دست خواهد داد که می‌توان آن را مبنا و منشای برای توسعه علم حقوق در باب مخاصمات مسلحانه دانست.

در هر حال امید است با مطالعه دقیق تاریخ و واقعه عاشورا و همچنین تطبیق آن با آنچه که در دین و دنیا تبیین و تدوین شده است، بستری برای رشد و تعالی انسان‌ها پدید آورد و دانش‌پژوان این عرصه با الگو قرار دادن روش و منش مولایمان حقایقی بی‌بدیل را جهت تعالی انسان‌ها، استخراج و در دسترس جهانیان قرار دهند. انشاءالله