بعد از برگزاری موفقیت‌آمیز استارتاپ ویکند تهران با موضوع نوآوری‌های اجتماعی در جمعه ۱ خرداد که افتخار حضور در آن به‌عنوان داور را داشتم، بر آن شدم تا توضیحاتی را در خصوص ایده‌های بیان‌شده و پارامترهای مهم داوری بیان نمایم، امیدوارم نکات کلیدی زیر راهنمایی برای شرکت‌کنندگان آتی در این نوع رویداد باشد.

• تعریف ایده: داوران علاقه دارند تا در یک بیان مختصر شمایی کلی از ایده را دریافت کنند، لذا نوع بیان و تعریف ایده بسیار حائز اهمیت است، استفاده از عبارات گویا و کوتاه بدون حاشیه و استفاده از مثال‌های دقیق و ظریف می‌تواند شمارا برای رسیدن به این منظور کمک نماید.
• بیان چالش: نکته بسیار مهم برای داوری یک ایده بیان صحیح چالش موجود و نحوه برخورد با آن است، لذا درصورتی‌که نتوانید مسئله را به‌درستی بیان کنید، مسیر داوری از راه صحیح که همانا ارزیابی راه‌حل است به مسائل دیگر معطوف خواهد شد.
• اهداف: بی‌تردید برای راه‌اندازی هر ایده و اجرایی نمودن آن اهدافی وجود دارد، لذا بیان هدف کلی و اهداف جزئی به تفکیک می‌تواند داور را در خصوص تصمیم‌گیری یاری رساند.
• استراتژی: برای رسیدن به هر هدفی بی‌تردید نیازمند استراتژی و روش کارکردی برای رسیدن به آن هدف می‌باشیم، ایده بدون استراتژی محکوم‌به شکست است، در استراتژی خود مأموریت خود را به‌عنوان عامل بیان نمایید.
• چشم‌انداز: هر ایده‌ای هدف و برای رسیدن به هر هدفی، استراتژی دارد، همچنین برای تکامل ایده و فعالیت و رسیدن به یک بلوغ واقعی نیازمند چشم‌اندازی واقعی هستیم، لکن بیان چشم‌انداز می‌تواند داوران را برای تصمیم‌گیری صحیح یاری نماید.
• مأموریت: نکته بعدی حائز اهمیت مأموریت شما در خصوص چالش شناسایی‌شده است، مشخص کنید که آیا این چالش را یک مشکل ارزیابی می‌کنید یا یک فرصت؟ آیا مأموریت شما مربوط به رفع یا شناسایی امور زیرساختی است یا در سطح قدم خواهید گذاشت.
• راه‌حل: پس از بیان چالش و نگرش خود و ترسیم هدف و چشم‌انداز و تعریف مأموریت، باید راه‌حل موردنظر خود را ارائه دهید. راه‌حل شما می‌تواند جنبه نرم‌افزاری (علمی) یا سخت‌افزاری (عملی) و یا هر دو بُعد را شامل شود.
• چگونگی تجاری‌سازی: در پایان ارائه خود حتماً به مسائل تجاری‌سازی، مدل کسب کار، نحوه حرکت، پیش‌فرض‌ها، آمارها و تخمینات تجاری و مالی، جذب حامیان، نوع سرمایه‌گذاری و مانند آن بپردازید.

بدون شک رعایت موارد فوق به انضمام طرح مسائل حقوقی، اجتماعی و تجاری و ارائه یک نمونه اولیه ملموس و محسوس می‌تواند موفقیت شمارا دوچندان نماید، لذا با برنامه‌ریزی و تخصیص زمان و فرد مناسب برای ارائه مطالب می‌توان انتظار داشت تا نتیجه مطلوبی را کسب و یا حداقل از امکان تضییع ایده و تلاش خود به میزان قابل‌توجهی بکاهید.

بی‌تردید وجود قانون و مقررات در هر جایی موجب نظم‌بخشی به امور می‌شود، نبود قانون یا به تعبیری بی‌قانونی معضلی است برای انجام هرگونه کار، ازاین‌رو است که برای سامان‌دهی به یک اجتماع چه در سطح خانواده و چه در سطح یک ملت همواره کلیدی‌ترین موضوع وجود قانون و طراحی رویه‌های مرتبط با اجرای آن است.

در زمان راه‌اندازی یک شرکت هم همان‌گونه که مشاهده می‌شود وجود اسناد قانونی نظیر اظهارنامه، شرکت‌نامه، اساسنامه، آگهی‌های رسمی، صورت‌جلسات مجامع و مثل آن بسترساز وجود یک شخصیت حقوقی است و بعدازآن روال‌های اداری و مقررات مربوطه مانند، شرح وظایف، سیستم‌های حضوروغیاب، نظام‌نامه‌ها، آیین‌نامه‌ها، بخش‌نامه‌ها، دستورات و مانند آن رویه بخش و ضامن اجرای اسناد حقوقی اساسی مانند اساسنامه هستند.

فی‌الواقع یک سازمان بدون قانون و مقررات فاقد حمایت‌های لازم حقوقی و معمولاً محکوم‌به شکست است، لذا سازمان‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات در خصوص اجرای درست و دقیق مقررات داخلی برای رسیدن به اهداف اساسنامه‌ای تمامی تلاش خود را نموده و حدودوثغور فعالیت کارمندان و کارگران را به‌درستی رصد و فعالیت‌های آنان را با چوب قانون تنظیم می‌نمایند.

اما امروز بحث ما در خصوص استارتاپ ها و قانون حاکم بر آن است، بسیاری از افراد ایده‌های بسیار عالی و بکری دارند که می‌خواهند برای سرانجام رساندن آن تلاش نموده و وقت آزاد و مقداری از سرمایه خود را بر روی آن هزینه نمایند.

 نخستین سؤال این است که چه قانونی بر روی استارتاپ ها حاکم است؟ و البته جواب ما این است که برای استارتاپ خود دنبال قانون نگردید!

وجود زیرساخت‌های حقوقی برای پیاده‌سازی ایده‌ها در هر زمینه‌ای لازم بلکه واجب است، مسائلی چون امکان راه‌اندازی ایده در منطقه موردنظر، تلاقی آن با قوانین و مقررات جاری، چگونگی استفاده از علائم تجاری، طرح‌های صنعتی و اختراعات، چگونگی ثبت دستاوردها، نحوه تجاری‌سازی و مانند آن نیازمند بررسی‌های حقوقی است اما آنچه در این میان مهم به نظر می‌رسد آن است که فی الوقع برای راه‌اندازی یک استارتاپ با هر هدفی نخستین قانون آن است که برای راه‌اندازی آن دنبال قانون خاصی نگردید، بلکه در گام نخست تمام تلاش و همت خود را برای ایده پردازی، هدف‌گذاری، تدوین استراتژی و مأموریت خود صرف نمایید، در گام بعد ایده خود را به‌صورت آزمایشی ایجاد و به بهره‌برداری برسانید ممکن است در این مرحله از بسیاری از امکانات چشم‌پوشی نمایید لکن اجرایی شدن هدف اصلی را آزمایش کنید، گام بعد مطالعه قراردادها و تفاهم‌نامه‌های میان تأمین‌کنندگان بخشی از محصول یا خدمتی است که به‌واسطه آن شما توانسته‌اید به محصول یا خدمت جدیدی دست پیدا نمایید، پس از بررسی این اوراق و اسناد، مطابق با آن کار خود را جدی‌تر دنبال نموده و سپس به سراغ قوانین کلی‌تر رفته و نحوه اجرایی شدن هدف را بررسی کنید، پس از اطمینان از کارایی محصول یا خدمت موردنظر در حیطه آزمایشی لازم است اقدامات اولیه قانونی را به انجام رسانید، که می‌توان نخستین مرحله را تدوین قرارداد وستینگ برشمرد، پس از تشکیل گروه منسجم و تثبیت جایگاه‌ها می‌توانید از یک مشاور حقوقی جهت رسمیت بخشیدن به فعالیت‌ها استفاده نمایید، ثبت شرکت، ثبت دستاوردها، انعقاد قراردادها و مانند آن می‌تواند بنیان کارهای شمارا قوت بخشد، اما این نکته را به ذهن داشته باشید تا قبل از تجاری شدن محصول و بلوغ آن خود را در محدوده قوانین و مقررات گرفتار ننمایید، تمام تمرکز خود را بر روی به ثمر نشاندن محصول نهایی، تفکر، تفکر، تفکر و ارزش‌آفرینی صرف نموده و مقررات و رویه‌های شرکت داری را فعلاً معزل نمایید و برای استارتاپ خود دنبال قانون نگردید! و برای موفقیت بیشتر از مشاوران استفاده و در همایش های مختلف مرتبط با موضوع ایده خود شرکت نمایید، دوستان جدیدی اختیار کنید و به فعالیت خود ایمان داشته باشید.